مزیت اصلی CT برای ارزیابی استئاتوز در دسترس بودن گسترده آن، هزینه متوسط ​​و ذاتاً استاندارد شده و کمی چگالی CT به عنوان جایگزین استئاتوز است. با این حال، ارزیابی استئاتوز با استفاده از تراکم CT می تواند توسط عوامل دیگری که ممکن است بر تضعیف اشعه ایکس کبد تأثیر بگذارد، اشتباه گرفته شود. کالیبراسیون واحد Hounsfield ممکن است در بین فروشندگان متفاوت باشد و به پارامترهای خرید نیز بستگی دارد.

تجمع مواد از جمله آب (ادم)، کلاژن (فیبروز)، گلیکوژن (بیماری ذخیره گلیکوژن)، آهن (هموکروماتوز و هموسیدروز)، مس (بیماری ویلسون) و ید (ماده حاجب سی تی وریدی، داروهای خاص) میرایی پارنشیم کبد را تغییر می دهد و ارزیابی استئاتوز اشتباه گرفته شود.

به طور خاص، عوامل حاجب یددار، که در اکثر معاینات CT شکم استفاده می شود، تشخیص استئاتوز را پیچیده می کند.

تراکم CT کبد و همچنین ساختارهای مرجع با گردش و توزیع کنتراست تزریق شده در بدن به صورت پویا تغییر می کنند. این تغییر به بسیاری از عوامل اضافی از جمله غلظت ید ماده حاجب، حجم و میزان تزریق و همچنین زمان دستیابی به تصویر CT بستگی دارد. همبستگی HU های کبدی و ساختارهای مرجع در CT تقویت شده با کنتراست در مقایسه با CT بدون تزریق کنتراست، کمتر است.

بنابراین، CT بدون تزریق ماده کنتراست در حال حاضر روش ترجیحی برای ارزیابی استئاتوز است.

تصویربرداری متعارف ایالات متحده، CT و MR همه قادر به تشخیص علامت مشخصه NAFLD هستند. با این حال، کاربرد آنها به عنوان یک ابزار بالینی و تحقیقاتی به دلیل نگرانی از حساسیت، ویژگی ناکافی، عدم عینیت، ایمنی در برابر اشعه (CT) و عوامل مخدوش کننده مختلف، محدود شده است.

در حالی که این نشانگرهای زیستی غیرتهاجمی نیازی به نمونه برداری از کبد را کاهش نمی دهند، اما ممکن است با غربالگری قبل از آزمایش تهاجمی یا عمل به عنوان نشانگر جایگزین، از نمونه برداری های غیرضروری جلوگیری شود.

سونوگرافی ممکن است در برخی موارد بالینی به عنوان یک روش غربالگری برای شناسایی وجود مورفولوژی غیر طبیعی کبد مناسب باشد. با این حال، فاقد ویژگی و حساسیت کافی برای ایجاد روش تشخیصی برای تحریک و نظارت بر درمان معمولی قادر به تشخیص و اندازه گیری استئاتوز متوسط ​​تا شدید است اما در تشخیص استئاتوز خفیف نادرست است و شامل استفاده از اشعه می شود.

میرایی یک عامل مهم در تعیین روشنایی نهایی تصویر در CT است.

با افزایش استئاتوز، بافت کبد نسبت به طحال بدون چربی مجاور ضعیف می شود (تیره تر می شود).

مانند سونوگرافی، عملکرد تشخیصی CT با شدت کمتر استئاتوز کاهش می یابد. در استئاتوز خفیف با کسر چربی 10-20٪، حساسیت تشخیصی CT از 52 تا 62٪ است.

CT از تراکم بافتی به عنوان شاخص غیر مستقیم استئاتوز استفاده می کند و بنابراین به کالیبراسیون متکی است که در بین اسکنرها، تولیدکنندگان و الگوریتم های بازسازی متفاوت است.

میرایی یک عامل مهم در تعیین روشنایی نهایی تصویر در CT است.

میرایی پرتو اشعه X برای استئاتوز خاص نیست. تراکم کبد تحت تأثیر وجود موادی مانند آهن، گلیکوژن و عوامل کمتر شناخته شده از جمله هماتوکریت، مس و سایر یونهای فلزی است. همه اینها می توانند میرایی پرتو اشعه X را تغییر دهند.

با توجه به قرار گرفتن در معرض اشعه یونیزان و حساسیت کم برای استئاتوز خفیف، ما CT را به عنوان یک روش اصلی برای اندازه گیری استئاتوز کبدی توصیه نمی کنیم. سونوگرافی و ام آر آی گزینه های بهتری هستند.

روشهای تصویربردای جهت ارزیابی و تشخیص استئاتوز

 توموگرافی کامپیوتری

استئاتوز باعث کاهش میرایی کبد در CT می شود، که می تواند با مقایسه آن با میرایی طحال در اسکن های بدون تزریق، به صورت کمی نشان داده شود. نسبت تضعیف کبد به طحال بیش تر از 8/0 دارای ویژگی بالایی (100٪) برای تشخیص استئاتوز متوسط ​​تا شدید است. از ارزیابی استئاتوز کبدی در اهداکنندگان پیوند، نتیجه گرفته شده است که CT بدون تزریق در تشخیص استئاتوز 30٪ ، با 100٪ ویژگی و حساسیت 82٪ بسیار خوب عمل می کند. همچنین برای ارزیابی استئاتوز می توان از محاسبه تفاوت بین میرایی طحال و کبد استفاده کرد. تضعیف طحال تقریباً 8-10 HU کمتر از کبد در یک فرد طبیعی است، در حالی که اختلاف میرایی کبد به طحال کمتر از 10 HU پیش بینی کننده قوی استئاتوز کبدی است. این یک روش سریع و غیر وابسته به اپراتور است. با استفاده از پروتکل های با دوز کم می توان در معرض تابش قرار گرفت.

از CT دو انرژی نیز می توان برای تعیین کمیت چربی کبدی استفاده کرد. این شامل اکوزیشن در دو تیوب بالقوه، یعنی 80 و 140 کیلو ولت است. تخمین ترکیب بافت به دلیل تفاوت درخصوصیات میرایی مواد مختلف امکان پذیر است. در استئاتوز کبدی، کاهش در میرایی CT کبد در سطح انرژی پایین وجود دارد. با افزایش پتانسیل تیوب، میرایی چربی افزایش می یابد که تغییر میرایی بیش از 10 HU با افزایش پتانسیل تیوپ از 80 به 140 کیلو ولت، حاکی از نفوذ چربی بیش از 25٪ است.

روشهای تصویربردای جهت ارزیابی و تشخیص استئاتوز

میزان کاهش میرایی در CT بدون تزریق بهترین پیش بینی کننده میزان نفوذ چربی در کبد است.

تکنیک سی تی اسکن

دوز پایین و CT بدون تزریق (80 کیلوولت، 100 میلی آمپر با متوسط دوز، افزایش 625×128، 128 میلی متر، ضخامت مقطع 10 میلی متر) انجام می شود. برای هر مورد، میرایی کبدی با استفاده از انتخاب تصادفی مناطق دایره ای مورد علاقه (ROI) در هر دو لوب اندازه گیری می شود. برای هر ROI، بزرگترین ROI ممکن با اجتناب از مناطق قابل مشاهده عروق کبدی و ساختارهای صفراوی انتخاب می شود. ROI ممکن است از 200 تا 400 میلی متر مربع باشد. مقادیر ROI به عنوان متوسط ​​میرایی کبدی است. برای تهیه یک کنترل داخلی، میانگین تضعیف طحال نیز با متوسط ​​سه مقدار ROI تصادفی اندازه گیری میرایی محاسبه می شود. بزرگترین ROI ممکن (دامنه اندازه: 200-400 میلی متر 2) به منظور تضعیف پارانشیم طحال انتخاب شده است. شاخص تضعیف کبد (LAI) از اختلاف بین تضعیف میانی کبدی و میرایی میانی متوسط ​​طحال گرفته شده است و می تواند به عنوان یک پارامتر برای پیش بینی درجه استاتوز ماکروزیکولار استفاده شود. تفاوت در میرایی کبد و طحال 10 HU در حد طبیعی است.

تکنیک سونوگرافی

الاستوگرافی گذرا / فیبرواسکن سفتی کبد را به عنوان تابعی از میزان نفوذ کبدی اندازه گیری می کند. این کار با یک کاوشگر آرایه منحنی اولتراسوند در 4 مگا هرتز برای تصویربرداری در حالت انجام می شود. بیمار طاق باز دراز می کشد بازوی راست در حال کشیده روی نیمکت و این باعث می شود هیپوکندریوم راست قابل دسترسی باشد. تنفس طبیعی توصیه می شود. نوک مبدل با 5 میلی متر ژل USG پوشانده شده و در فضای انتخابی بین دنده ای با فشار پروب بر روی پوست قرار می گیرد به طوری که بدون تأثیر بافت نرم توسط دنده ها جذب می شود. پس از اطمینان از بهترین تماس ممکن بین پروب و پوست، سوئیچ به حالت الاستوگرافی انجام می شود و جعبه (باکس) الاستوگرافی موج برشی (SWE) بدست می آید. جعبه به منطقه ای بدون رگ از پارانشیم کبد منتقل می شود. منطقه ای که بافت کبد حداقل 6 سانتی متر ضخامت داشته و فاقد رگ های خونی بزرگ باشد، انتخاب می شود. عمق اندازه گیری 2 سانتی متر زیر کپسول کبد ممکن است برای استاندارد سازی معاینه انتخاب شود. سپس کمی سازی با انتخاب اندازه ای از 15 تا 20 میلی متر انجام می شود، ترجیحاً در ناحیه مرکزی جعبه SWE دارای منطقه ای از کشش نسبی همگن است که با رنگ های مختلف نمایش داده می شود. سفتی برشی کبد طبیعی بین 6.5 تا 7 کیلو پاسکال است. چندین (به اندازه ده) کسب موفقیت آمیز باید در هر بیمار انجام شود و مقدار متوسط ​​باید تعیین شود و به عنوان اندازه گیری نمایشی کشش کبد استفاده شود.

گردآورنده و مترجم: فاطمه اسدی فرد، مرضیه زراسوندی

نویسنده سایت: مهدی میرزا رضایی