نمای محوری (آگزیال)

کف پا-پشت پا (پلنتودورسال)

• گیرنده تصویر: گیرنده سایز 12×10 اینچ (30×24 سانتی متر) ، درصورت امکان قرارگیری به صورت طولی

وضعیت بیمار

• بیمار به صورت خوابیده یا نشسته قرار گیرد و پاهای خود را کاملا بکشد.

وضعیت ناحیه مورد بررسی

• گیرنده ی تصویر را زیر مچ بیمار بصورتی قرار دهید که مرکز آن منطبق با خط میانی مچ باشد (تصویر 73-6 و 74-6)
• بیمار با انداختن باند دور برجستگی کف پا و کشیدن آن کف پا را در وضعیت کشیده شده به سمت عقب (dorsiflexion) نگه میدارد.
• اگر بیمار قادر نباشد به حد کافی کف پای خود را به سمت عقب بکشد بطوریکه کف پا عمود بر گیرنده تصویر قرار گیرد باید برای ایجاد پوزیشن صحیح زیر ساق پا کیسه شنی قرار داده شود.
• از شیلد سربی برای محافظت از اندام های تولید مثلی استفاده شود.

اشعه مرکزی

• اشعه مرکزی با زاویه 40 درجه به سمت سر مطابق با محور طولی پا از کف پا به سمت پاشنه پا و به مرکز گیرنده تصویر می تابد و به قاعده سومین استخوان کف پا وارد میشود.

محدود سازی

• میدان تابش با فاصله 1 اینچ (5/2 سانتی متر) از هر سه طرف نسبت به سایه پاشنه پا تنظیم میشود.

فیلتر جبران کننده

• استفاده از فیلتر جبران کننده به دلیل افزایش دانسیته قسمت میانی پا کیفیت تصویر را بهبود میبخشد.

ساختمان های نشان داده شده

• تصویر نهایی نمای محوری پاشنه (کالکانئوس) را نشان میدهد (تصویر 75-6).

معیار ارزیابی

• ساختارهای زیر باید بطور واضح نمایان باشد:
• نشانه ی محدود سازی مناسب میدان
• پاشنه (کالکانئوس) و مفصل ساب تالار
• پاشنه بدون چرخش – اولین یا پنجمین متاتارس باید بدون هیچگونه چرخش به طرفین پا دیده شود.
• روشنی (دانسیته) تصویر قسمت قدامی کالکانئوس باید به اندازه قسمت خلفی باشد، در غیر این صورت ممکن است برای دو قسمت با دو ضخامت دو تصویر مورد نیاز باشد.
• بافت نرم به همراه جزئیات بافت اسفنجی استخوان

تصویر 73-6 نمای محوری (پلنتودورسال) پاشنه.

تصویر 74-6 نمای محوری (پلنتودورسال) پاشنه. توجه کنید که قسمت قدامی پاشنه واضح نیست.

تصویر 75-6 نمای محوری (پلنتودورسال) پاشنه. تصویر با فیلتر فرلیک سوییمر (Ferlic swimmer) گرفته شده است. به وضوح قسمت قدامی پاشنه و فضای مفصلی استخوان های کف پا توجه کنید.

نمای محوری (آگزیال)

دورسوپلنتار

گیرنده ی تصویر

• گیرنده ی 10×8 اینچ (24×18 سانتی متر) در صورت امکان به صورت طولی

وضعیت بیمار

• بیمار در پوزیشن پرون(دمر) قرار گیرد.

وضعیت ناحیه مورد بررسی

• بوسیله ی کیسه شنی مچ بیمار را بالا ببرید.
• ارتفاع و حالت کیسه شنی را به نحوی تنطیم کنید که مچ پای بیمار به اندازه کافی به سمت روی پا خم شود و محور طولی پا عمود بر تخت قرار گیرد.
• به کمک کیسه شنی یا نگهدارنده متحرک گیرنده،گیرنده را مقابل کف پای بیمار قرار دهید.
• به کمک شیلد سربی اندام های توایدمثلی را بپوشانید.

اشعه مرکزی

• اشعه مرکزی با زاویه 40 درجه به سمت پا مطابق با محور طولی پا از پشت به سمت پاشنه و به مرکز گیرنده تصویر میتابد. مرکز اشعه به سطح پشتی مفصل مچ وارد میشود.

تصویر 76-6 نمای آگزیال پاشنه (دورسوپلانتار)

تصویر 77-6 نمای آگزیال پاشنه (دورسوپلانتار)

6-78 نمای آگزیال پاشنه (دورسوپلانتار)

ساختمان های نشان داده شده

تصویر نهایی نمای آگزیال پاشنه و مفصل ساب تالار را نشان میدهد (تصویر 78-6). غالبا برای نشان دادن این استخوان از سی تی اسکن استفاده میشود (تصویر 79-6).

معیار ارزیابی

• ساختارهای زیر باید بطور واضح نمایان باشد:
• نشانه ی محدود سازی مناسب میدان
• پاشنه و مفصل ساب تالار
• ساستنتاکولوم تالی
• پاشنه بدون چرخش – اولین یا پنجمین متاتارس باید بدون هیچگونه چرخش به طرفین پا دیده شود
• روشنی (دانسیته) تصویر قسمت قدامی کالکانئوس باید به اندازه قسمت خلفی باشد، در غیر این صورت ممکن است برای دو قسمت با دو ضخامت دو تصویر مورد نیاز باشد
• بافت نرم به همراه جزئیات بافت اسفنجی استخوان

تصویر 79-6 : تصاویر سی تی اسکن شکستگی استخوان پاشنه با بازسازی سه بعدی. تصاویر معمول اشعه ایکس بیشتر شکستگی ها را نشان میدهد، اما برای نشان دادن نواحی پیچیده استفاده از CT بهتر است. به گستردگی شکستگی (فلش) توجه کنید.

پیوستگی با تحمل وزن

متد هریس-بث (Harris-Beath)

متد تحمل وزن برای اولین بار توسط لیلین فلد (Lilienfeld) توضیح داده شد. این متد برای نشان دادن پیوستگی مفصل کالکانئوتالار ( کالکانئوس و تالوس) استفاده میشود. به همین دلیل به آن پوزیشن همبستگی هم گفته میشود. همچنین با نام هریس-بث نیز شناخته میشود.

وضعیت بیمار

• بیمار در وضعیت ایستاده قائم قرار میگیرد.

وضعیت ناحیه مورد بررسی

• گیرنده را در جهت محور طولی پاشنه قرار دهید بطوریکه سطح خلفی پاشنه لبه ی گیرنده قرار گیرد.
• برای اینکه از سوپرایمپوز شدن (روی هم افتادگی) سایه ساق روی تصویر جلوگیری شود از بیمار بخواهید پای مخالف را یک قدم جلوتر قرار دهد (تصویر 80-6).

اشعه مرکزی

• اشعه مرکزی با زاویه 45 درجه به سمت جلو از قسمت پشتی مچ پا وارد میشود بطوریکه امتداد آن از قاعده پنجمین متاتارس عبور کند.

تصویر 80-6 متد پیوستگی با تحمل وزن.

نمای نیمرخ (لترال)

مدیولترال (داخلی-خارجی)

گیرنده ی تصویر

• گیرنده تصویر سایز 10×8 اینچ (24×18 سانتی متر) یا 12×10 اینچ (30×24 سانتی متر) در صورت امکان بصورت عمودی

وضعیت بیمار

• بیمار به صورت سوپاین دراز میکشد سپس به سمت مورد نظر به اندازه ای میپرخد که ساق پا کاملا به حالت نیمرخ قرار گیرد. ممکن است نیاز باشد در زیر زانو نگهدارنده استفاده شود.

وضعیت ناحیه مورد بررسی

• پاشنه را بصورت نیمرخ روی مرکز گیرنده تنظیم کنید.
• گیرنده ی تصویر را طوری تنطیم کنید که محور طولی آن به موازات سطح کف پاشنه باشد (تصویر 81-6).
• به کمک شیلد سربی اندام های تولید مثلی را بپوشانید.

اشعه مرکزی

• اشعه مرکزی عمود بر کالکانئوس حدود 1 اینچ (5/2 سانتی متر) پایین قوزک داخلی. در این حالت اشعه مرکزی از وسط مفصل ساب تالار عبور خواهد کرد.

محدود سازی

• میدان تابش را طوری تنظیم کنید که 1 اینچ (5/2 سانتی متر) از سایه پشتی و پایینی پاشنه فاصله داشته باشد. تصویر باید شامل قوزک داخلی و قاعده ی پنجمین متاتارس هم باشد.

ساختمان های نشان داده شده

• نمای نیمرخ پاشنه و مفصل مچ (تصویر 82-6).

معیار ارزیابی

• ساختارهای زیر باید بطور واضح نمایان باشد:
• نشانه ی محدود سازی مناسب میدان
• کل پاشنه، شامل مفصل مچ و استخوان های مچ پا
• پاشنه بدون چرخش
  • برآمدگی بصورت نیمرخ
  • سینوس تارسی بصورت باز
  • مفاصل کالکانئوکوبویئید (کالکانئوس و کوبوئید) و تالوناویکولار (تالوس و ناویکولار) بصورت باز
• بافت نرم به همراه جزئیات بافت اسفنجی استخوان

تصویر 81-6 نیمرخ پاشنه

تصویر 82-6 نیمرخ پاشنه.

نمای مایل خارجی-داخلی (لترومدیال)

متد تحمل وزن بدن

گیرنده ی تصویر

• گیرنده تصویر سایز 10×8 اینچ (24×18 سانتی متر) یا 12×10 اینچ (30×24 سانتی متر) در صورت امکان بصورت عمودی

وضعیت بیمار

• بیمار در حالت ایستاده طوری قرار میگیرد که پاشنه ی آسیب دیده در سمت لبه ی خارجی گیرنده ی تصویر قرار گیرد (تصویر 83-6).
• ممکن است از دستگاه پرتابل استفاده شود.

وضعیت ناحیه مورد بررسی

• پای بیمار را بصورت کاملا عمودی قرار دهید.
• مرکز کالکانئوس را روی مرکز گیرنده قرار دهید.
• قوزک خارجی در مرکز خط میانی گیرنده قرار گیرد.
• اندام های تولید مثلی را با شیلد سربی بپوشانید.

اشعه مرکزی

• 45 درجه به سمت داخل و پایین بطوریکه از قوزک خارجی وارد شود.

ساختمان های نشان داده شده

• تصویر نهایی برجستگی (توبروزیتی) پاشنه را نشان میدهد.این نما برای نشان دادن شکستگی های فشاری پاشنه و توبروزیتی آن کاربرد دارد (تصویر 84-6).

معیار ارزیابی

• ساختارهای زیر باید بطور واضح نمایان باشد:
• نشانه ی محدود سازی مناسب میدان
• توبروزیتی کالکانئوس
• سینوس تارسی
• استخوان های کوبوئید، کونئیفورم کناری و قسمت های پروگزیمال متاتارس ها
• بافت نرم به همراه جزئیات بافت اسفنجی استخوان

تصویر 83-6 نمای مایل خارجی- داخلی پاشنه با تحمل وزن بدن

تصویر 84-6 نمای مایل خارجی- داخلی پاشنه با تحمل وزن بدن

مفصل ساب تالار

نمای مایل خارجی-داخلی

متد ایشروود (Isherwood)

چرخش پا به سمت داخل

ایشروود برای هر یک از اتصال های مفصل ساب تالار یک متد مجزا را پیشنهاد کرد: 1) چرخش پا به سمت داخل برای نشان دادن سطح مفصلی جلویی، 2) چرخش مچ پا به سمت داخل برای نشان دادن سطح مفصلی میانی، 3) چرخش مچ پا به سمت خارج برای نشان دادن سطح مفصلی خلفی. بعد ها فیست و مانکین (Fiest and Mankin) پوزیشنی مشابه همین را توضیح دادند.

گیرنده ی تصویر

• گیرنده ی تصویر سایز 10×8 اینچ (24×18 سانتی متر) یا سایز 12×10 اینچ (30×24 سانتی متر) در صورت امکان به صورت طولی برای هر یک از سه پوزیشن.

وضعیت بیمار

• بیمار به حالت نشسته یا نیمه سوپاین قرار گیرد و به سمت مخالف قسمت مورد بررسی بچرخد.
• از بیمار بخواهید زانو را به حدی خم کند که مچ پا زاویه 90 درجه بگیرد، سپس ساق پا و کف پا را به سمت داخل بچرخاند.

وضعیت ناحیه مورد بررسی

• لبه داخلی پای بیمار روی گیرنده قرار گیرد و زیر ساق پای وی یک اسفنج 45 درجه قرار گیرد.
• ساق پای بیمار طوری قرار گیرد که محور طولی آن در امتداد محور مرکزی اشعه باشد.
• برای بی حرکت ماندن بیمار زیر زانوی وی نگهدارنده قرار دهید (تصویر 85-6).
• اندام های تولید مثلی را با شیلد سربی بپوشانید.

اشعه مرکزی

• اشعه مرکزی عمود بر نقطه ای یک اینچ (5/2سانتی متر) پایین تر و جلوتر از قوزک خارجی پا.

ساختمان های نشان داده شده

• تصویر نهایی سطح مفصلی جلویی مفصل ساب تالار و نمای مایل استخوان های مچ را نشان خواهد داد (تصویر 86-6). متد فیست و مانکین هم تصویری مشابه با همین تصویر ایجاد خواهد کرد.

معیار ارزیابی

• ساختارهای زیر باید بطور واضح نمایان باشند :
• نشانه ی محدود سازی مناسب میدان
• سطح مفصلی جلویی تالار
• بافت نرم به همراه جزئیات بافت اسفنجی استخوان

تصویر 85-6 نمای مایل خارجی-داخلی مفصل ساب تالار، چرخش به سمت داخل : متد ایشروود.

تصویر 86-6 نمای مایل خارجی-داخلی مفصل ساب تالار که اتصال جلویی را نشان میدهد : متد ایشروود.

نمای مایل محوری قدامی-خلفی

متد ایشروود

چرخش مچ پا به داخل

گیرنده ی تصویر

• 10×8 اینچ (24×18 سانتی متر)

وضعیت بیمار

• از بیمار بخواهید روی تخت رادیولوژی بنشیند و وزن خود را روی ران و لگن سمت آسیب ندیده قرار دهد.
• اگر حالت خوابیده بصورت تقریبا نیمرخ برای بیمار راحت تر است در این پوزیشن قرار گیرد.

وضعیت ناحیه مورد بررسی

• از بیمار بخواهید به اندازه ای پای خود را به سمت داخل بچرخاند که لبه داخلی پا و مچ روی اسفنج 30 درجه قرار گیرد (تصویر 87-6).
• زیر زانو نگهدارنده قرار دهید. اگر بیمار خوابیده است یک نگهدارنده ی دیگر زیر تروکانتر بزرگتر قرار دهید.
• پای بیمار به سمت عقب خم شده و سپس به سمت داخل بچرخد (در صورت امکان). برای اینکه وضعیت پای بیمار ثابت بماند از او بخواهید با یک باند 2 تا 3 اینچی (5 تا 6/7 سانتی متر) دور برآمدگی پا آنرا بکشد و ثابت نگهدارد.
• اندام های تولید مثلی را با شیلد سربی بپوشانید.

اشعه مرکزی

• اشعه مرکزی با زاویه 10 درجه به طرف سر یک اینچ (5/2 سانتی متر) پایینتر و جلو قوزک خارجی پا.

ساختمان های نشان داده شده

تصویر نهایی سطح مفصلی میانی مفصل ساب تالار و نمایی از سینوس تارسی را نشان میدهد (تصویر 88-6).

معیار ارزیابی

• ساختمان های زیر باید به طور واضح نمایان باشند :
• نشانه محدود سازی مناسب میدان
• سطح مفصلی میانی مفصل ساب تالار
• سینوس تارسی به صورت باز
• بافت نرم به همراه جزئیات بافت اسفنجی استخوان

تصویر 87-6 نمای محوری مایل قدامی-خلفی مفصل ساب تالار، چرخش به داخل : متد ایشروود.

تصویر 88-6 نمای مایل محوری قدامی-خلفی مفصل ساب تالار : متد ایشروود.

نمای مایل محوری قدامی-خلفی

متد ایشروود

چرخش مچ پا به سمت خارج

گیرنده ی تصویر

• 10×8 اینچ (24×18 سانتی نتر)

وضعیت بیمار

• بیمار درحالت سوپاین یا نشسته قرار گیرد.

وضعیت ناحیه مورد بررسی

• از بیمار بخواهید پا و ساق پای خود را به اندازه ای به سمت خارج بچرخاند که لبه خارجی پا و مچ پا روی اسفنج 30 درجه قرار گیرد.
• پا به سمت عقب خم شود و در صورت امکان به سمت خارج بچرخد. برای ثابت ماندن پوزیشن پای بیمار از او بخواهید تا به کمک یک باند پهن دور برجستگی پا آنرا ثابت نگهدارد (تصویر89-6).
• اندام های تولید مثلی را با شیلد سربی بپوشانید.

اشعه مرکزی

• اشعه مرکزی با زاویه 10 درجه به سمت سر یک اینچ (5/2 سانتی متر) پایینتر از قوزک داخلی پا.

ساختمان های نشان داده شده

• تصویر نهایی سطح مفصلی خلفی مفصل ساب تالار را به صورت نیمرخ نشان میدهد (تصویر 90-6).

معیار ارزیابی

• ساختمان های زیر باید به طور واضح نمایان باشند :
• نشانه ی محدود سازی مناسب میدان
• سطح مفصلی خلفی مفصل ساب تالار
• بافت نرم به همراه جزئیات بافت اسفنجی استخوان

تصویر 89-6 نمای مایل محوری قدامی-خلفی مفصل ساب تالار، چرخش به سمت خارج : متد ایشروود.

تصویر 90-6 نمای مایل قدامی-خلفی مفصل ساب تالار: متد ایشروود.

این نوشته از روی اطلس مریل ویرایش ۱۳ توسط جمعی از دانشجویان علوم پزشکی به زبان فارسی بطور اختصاصی برای وبسایت گالنی ترجمه شده است. دسترسی برای عموم رایگان است. استفاده از مطالب با ذکر منبع و آدرس اینترنتی galleny.com بلامانع است. هرگونه استفاده تجاری از این ترجمه ها منع می شود.

مترجم: فاضله انتظاریان