تکنیک CT اسکن آرنج و شانه

CT اندامها

از معدود مواردی است که CT اقتدار زیادی دارد، ضایعات در اندامها زیاد است. اندامها شامل اندام فوقانی و تحتانی میشود.

در رادیولوژی از انگشت به طرف شانه شروع به تصویر برداری میکنیم در CT برعکس، اول از شانه شروع میکنیم و پایین می آییم.

دلایل انجام CT شانه:

مهمترین آنها شامل تروما است. بیماریهایی که آرتروپاتی می دهند، مثل قطعات کنده شده در کپسول مفصلی، Hill Sachs Defect و آرتروزها.

Hill sachs defect: هنگامی که سر بازو آسیب می بیند دچار نکروز آواسکولار می شود و به مرور به قسمت گوی مفصل شانه خونرسانی نمی شود و دچار تحلیل رفتگی می‌شود.

در رادیوگرافی معمولی در این نقص، از تکنیک AP axial , Stryker notch استفاده می کنند.

در رفتگی های مکرر شانه، نقص روتاتور کاف {گروهی از عضلات شانه و تاندون‌های آنها هستند = عضلات سوپرا اسپیناتوس، اینفرا اسپیناتوس، ساب اسکاپولاریس و ترس مینور است ،این گروه مفصل شانه را تثبیت نموده و بازو را در جهات مختلف می‌چرخانند.} . یکی از مشکلات عمده روتاتور کاف کلسیفیکاسیونها می باشد که در MRI مشخص نمی شوند.

تکنیک CT آرتروگرافی نیز متعاقب آرتروگرافی شانه انجام می شود.

(آرتروگرافی شانه: سوزن از بالا وارد می شود به محض دیده شدن مایع مفصلی ماده حاجب ۶-۸ CC و اگر دابل کنتراست باشد ۱۵-۳۰ cc هم هوا تزریق می شود.)

(محل تزریق، ناحیه ی بین زائده های آکرومیون، کوراکوئید و توبروزیتی بزرگ هومروس است.)

Shoulder CT (سی تی اسکن شانه)

وضعیت بیمار:

بیمار به صورت Supine می خوابد. دست مورد نظر در امتداد تنه و دست نیمه مخالف تا حد امکان از تنه دور شود تا اطلاعات نیمه مخالف تا حد امکان حذف شود.

MA=200  ،  KV=140 ، FOV=Large

الگوریتم های bone و Soft tissue هم زمان باید انتخاب شوند.

ضخامت مقطع در مولتی اسلایس یا اسپیرال mm 0.625 – 1.25

برای آگزیال به موازات محور طولی هومروس از آکرومیون تا پایین گردن جراحی بازو (دیافیز پروگزیمال هومروس ) باید باشد.

برای بررسی نمای کرونال در مفصل شانه: خود کرونال گرفته نمیشود بلکه semi coronal است. اگر کاسه ی مفصل گوی و کاسه شانه را در نظر بگیریم و دو گوشه کاسه را با خطی به هم وصل کنیم کاتهای عمود بر این خط فرضی نمای کرونال میباشد. (یا اینکه به موازات عضله ی سوپراسپیناتوس كات ها زده شوند.)

نمای ساجيتال نیز واقعی نیست. و کاتهایی که به موازات گلنوئید استخوانی زده میشوند نمای ساجيتال را میسازند. (کات ها باید بال اسکاپولا تا عضله ی دلتوئید را پوشش دهند.)

ضخامت بازسازی mm 2.5 – 3 ، ترجیحا 3mm میباشد. گپ نداریم.

(Shoulder CT arthrography with ABER (abduction external rotation

وضعیت بیمار: بازو به اندازه ی ۹۰ درجه از بدن دور میشود، ارنج خم شده و دست چرخش خارجی میگیرد و زیر سر قرار میگیرد.

اندیکاسیون ها:

پاتولوژی مربوط به لابروم قدامی یا خلفی شانه و پاتولوژی لیگامان inferior glenohumeral

نکته: نگه داشتن دست در این وضعیت برای بیمار ممکن است دردناک باشد.

تصویربرداری اگزیال : در این نما، ناودان bicipital را در بخش فوقانی سر هومروس میتوانیم ببینیم. کات های خود را به موازات محور طولی هومروس از قسمتی از بال کتف شروع کرده و تا پروگزیمال دیافیز بازو پیش میرویم.

نکته: در واقع دست باید در حالت abduction کامل باشد ولی چون در این حالت داخل گانتری نمیرود، آرنج خم شده زیر سر قرار میگیرد. مشکل این تکنیک دردهای خیلی شدید است که مریض باید این دردها را تحمل کند. دست میتواند کنار بدن هم باشد، اما برای کمتر شدن اطلاعات غير لازم بهتر است بالا باشد.

مفصل elbow:

دلایل انجام:

مهمترین دلیل تروما میباشد. جزو جاهایی است که به دلیل آناتومی پیچیده شکستگیهای نهان زیادی دارد. شکستگیها شامل لب پر شدن کرونوئید، شکستگی تروکله آ،  تغییرات دژنراتیو سطح مفصلی (معمولا در آرتروزها).

ترجیحا بیمار با سر وارد سیستم شود. FOV کوچک ، mA=200 ،  KV=120 .

دستگاه باید مولتی اسلایس یا اسپیرال باشد. ضخامت مقطع  (mm (1.25 – 0.625

بازسازی ها: bone و soft tissue هردو انتخاب میشود.

معمولا head first بهتر است، دست مورد نظر بالا و دست مخالف کنار بدن باشد تا اطلاعات ناخواسته کمتری (مغز در برابر دستگاه گوارش) وارد شود.

ضخامت بازسازی 3mm (اما در اسلاید های ارئه شده توسط استاد نوشته mm 0 . 8)

نکته: برای تمامی مفاصل (VR (volume reconstruction داریم که بازسازی حجمی است و حول محور استخوان میچرخانند به این ترتیب در صورت وجود ضایعه، برای پزشک مشخص میشود.

منبع: رادیولوژی ۸۹ دانشگاه علوم پزشکی تهران