تکنیک های رادیوگرافی کف پا
29 بهمن 1400 1400-12-03 10:36تکنیک های رادیوگرافی کف پا
تکنیک های رادیوگرافی کف پا
تکنیک های رادیوگرافی کف پا
نمای رخ یا رخ محوری ( AP Axial)
رادیوگرافی ها ممکن است با اشعه مرکزی عمود بر صفحه IR یا زاویه دهی 10 درجه به سمت خلف ( به سمت پاشنه ) بدست آید . زمانی که زاویه ی 10 درجه به سمت خلف استفاده می شود ، اشعه مرکزی عمود بر متاتارس ها و کوتاه شدگی کاهش می یابد .همچنین فضای مفصل TMT در ناحیه ی میانی کف پا بهتر نشان داده می شوند . ( تصاویر 6-39,6-40)
گیرنده تصویر
10*12 اینچ ( 24*30cm) به صورت طولی
وضعیت بیمار
- بیمار به حالت سوپاین یا نشسته قرار گیرد .
- زانوی سمت آسیب دیده را به حدی خم کنید تا کف پا به خوبی روی تخت رادیوگرافی قرار بگیرد .
وضعیت ناحیه مورد بررسی
- IR را در زیر پای بیمار قرار داده و روی قاعده ی سومین متاتارس سانتر کنید ، طوری تنظیم کنید تا محور طولی آن با محور طولی کف پا موازی باشد .
- با خم کردن زانوی سمت مخالف و قرار دادن در خلاف جهت زانوی آسیب دیده ، ساق پا را به صورت عمود قرار دهید .
- در این پوزیشن پا ، کل سطح پلنتار پا روی IR قرار بگیرد ؛ شاید قرار دادن یک کیسه شنی در خلاف جهت IR در مجاورت انگشتان پا، برای احتیاط و جلوگیری از لغزش IR ضروری باشد .
- مطمئن باشید تا چرخش در کف پا اتفاق نیفتد .
- گناد ها را با شیلد محافظت کنید .
اشعه مرکزی
- یکی از این دو روش : (1) 10 درجه به طرف پاشنه و به قاعده سومین متاتارس وارد شود .( تصویر 6-39 را ببینید .) یا (2) عمود بر IR و به قاعده سومین متاتارس وارد شود .( تصویر 6-41 ) لمس کردن برجستگی قاعده ی پنجمین متاتارس ، در پیدا کردن سومین متاتارس کمک کننده می باشد . قاعده ی سومین متاتارس در مید لاین و نزدیک به یک اینچ به سمت قدام ( به سمت انگشتان پا ) ( تصویر 6-42).
محدود سازی
- 1 اینچ ( 2.5cm) از هر طرف و 1اینچ (2.5cm) پشت کالکانئوس و دیستال نوک انگشتان پا .
فیلتر های جبرانی
این نما را میتوان با استفاده از فیلتر جبرانی نوع گوه ای ،به علت اختلاف ضخامت بین فضای انگشتان و فضای ضخیم تر ناحیه تارسال، بهبود بخشید . ( تصویر 6-44)
ساختمان های نشان داده شده
- گرافی حاصل نشان دهنده ی نمای AP ( دورسوپلنتار ) از ناحیه تارسال به سمت تالوس ، متاتارس ها و بند انگشتان می باشد . ( تصاویر 6-43 تا 6-44 ) . این نما برای نمایش اجسام خارجی ، تعیین محل شکستگی های متاتارس ها و تارسال های قدامی ،و اجرای بررسی کلی استخوان های کف پا استفاده می شود .
معیار ارزیابی
- موارد زیر باید به وضوح مشاهده شود :
- اطمینان از کولیماسیون مناسب
- آناتومی از انگشتان تا استخوان های مچ پا ( تارسال ) ؛ ممکن است شامل بخشی از تالوس و کالکانئوس باشد .
- عدم چرخش کف پا ، مقدار فضای مساوی بین دومین تا چهارمین متاتارس ها همانطور که مشاهده می شود .
- روی هم افتادگی قاعده ی دومین تا پنجمین متاتارس .
- نمای آگزیال باعث بهبود نمایش فضاهای مفاصل IP,MTP و TMT می شود .
- فضای مفصلی باز بین کونیفرم داخلی و میانی
- جزئیات بافت نرم و ترابکول های استخوانی
نمای مایل پشتی- جلویی ( AP oblique )
چرخش داخلی
گیرنده تصویر
- 10*12 اینچ ( 24*30 Cm) به صورت طولی
توجه : مایل داخلی به مایل خارجی ترجیح داده می شود زیرا سطح متاتارس ها بیشتر موازی با IR می باشد و مفاصل کناری قسمت میانی و پشتی پا را بهتر باز می کند .
وضعیت بیمار
- بیمار را به حالت سوپاین یا نشسته قرار دهید .
- زانوی سمت آسیب دیده را به حدی خم کنید تا سطح پلنتار کف پا به خوبی روی تخت رادیوگرافی قرار بگیرد
وضعیت ناحیه مورد بررسی
- IR را زیر کف پای بیمار موازی با محور طولی آن قرار داده و روی میدلاین کف پا در حد قاعده سومین متاتارس سانتر کنید .
- ساق پای بیمار را به داخل بچرخانید تا زمانی که سطح پلنتار کف پا با IR زاویه ی 30 درجه ایجاد کند .(تصویر 6-46) اگر زاویه ی کف پا به بیشتر از 30 درجه افزایش یافت ، کونیفرم خارجی روی کونیفرم های دیگر می افتد .
- گناد ها با شیلد محافظت شوند .
اشعه مرکزی
- عمود بر قاعده سومین متاتارس
محدود سازی
- 1 اینچ (2.5cm) از هر طرف و 1 اینچ (2.5cm) از پشت کالکانئوس و دیستال نوک انگشتان پا
فیلتر های جبرانی
این نما را میتوان با استفاده از فیلتر جبرانی نوع گوه ای ،به علت اختلاف ضخامت بین فضای انگشتان و فضای ضخیم تر ناحیه تارسال، بهبود بخشید .
ساختمان های نشان داده شده
تصویر حاصل نشان دهنده ی فضای ما بین موارد زیر است : کوبوئید و کالکانئوس ، کوبوئید و متاتارس چهارم و پنجم ،کوبوئید و کونیفرم خارجی ، و استخوان های تالوس و ناویکولار .کوبوئید به صورت نیم رخ تصویر می شود . سینوس تارسی نیز به خوبی مشاهده می شود . ( تصویر47-6)
معیار ارزیابی
- موارد زیر باید به وضوح مشاهده شود :
- اطمینان از کولیماسیون مناسب
- کل کف پا ، از انگشتان تا پاشنه
- چرخش مناسب پا
- متاتارس های سوم تا پنجم فارغ از روی هم افتادگی
- قاعده ی اولین و دومین متاتارس با کونیفرم داخلی و میانی سوپرایمپوز شود .
- ناویکولار ، کونیفرم خارجی و کوبوئید با کمترین روی هم افتادگی نسبت به نمای AP
- TMT خارجی و مفاصل اینتر تارسال
- سینوس تارسی
- جزئیات بافت نرم و ترابکول های استخوانی
نمای مایل پشتی – جلویی
چرخش خارجی
گیرنده ی تصویر
- 10*12 اینچ ( 24*30 cm )
وضعیت بیمار
- بیمار به صورت سوپاین قرار بگیرد .
- زانوی سمت آسیب دیده را به حدی بالا بیاورید تا سطح پلنتار کف پا به خوبی روی تخت رادیوگرافی قرار بگیرد.
وضعیت ناحیه مورد بررسی
- IR را در زیر پای بیمار موازی با محور طولی آن قرار داده و آن را در سطح قاعده ی سومین متاتارس روی مید لاین پا سانتر کنید .
- ساق پا را به خارج بچرخانید تا کف پا با سطح IR زاویه ی 30 درجه ایجاد کند .
- سمت بالا آمده را با فوم گوه ای 30 درجه ساپورت کنید تا از ثابت بودن آن مطمئن شوید . (تصویر 6-48)
- گناد ها را با شیلد محافظت کنید .
اشعه مرکزی
- عمود بر قاعده ی سومین متاتارس
ساختمان های نشان داده شده
- تصویر حاصل فضای ما بین اولین و دومین متاتارس ها و ما بین کونیفرم داخلی و میانی را نشان می دهد . (تصویر 6-49)
معیار ارزیابی
- موارد زیر باید به وضوح مشاهده شود :
- اطمینان از کولیماسیون مناسب
- آناتومی نواحی انگشتان پا تا تارسال ها ؛ ممکن است شامل قسمتی از تالوس و کالکانئوس شود .
- روتیشن مناسب کف پا
- قواعد اولین و دومین متاتارس ها فاقد سوپرایمپوز
- حداقل سوپرایمپوز ما بین کونیفرم داخلی و میانی
- ناویکولار نسبت به AP اوبلیک با چرخش داخلی با کمترین کوتاه شدگی دیده می شود .
- جزئیات بافت نرم و ترابکول های استخوانی
نمای نیم رخ
مدیو لترال
نمای نیم رخ ( مدیو لترال ) به صورت روتین برای رادیوگرافی قسمت های بسیاری مورد استفاده قرار می گیرد زیرا این نما راحت ترین نما برای بیمار است .
گیرنده ی تصویر
- 10*12 اینچ ( 24*30cm ) به صورت طولی
وضعیت بیمار
- بیمار روی تخت رادیوگرافی خوابیده و به سمت ناحیه آسیب دیده برگردد تا جایی که ساق و کف پا به صورت نیم رخ قرار بگیرند .
- ساق پای مخالف را پشت پای آسیب دیده قرار دهید .
وضعیت ناحیه مورد بررسی
- زانوی بیمار را به حدی بالا بیاورید تا پاتلا عمود بر سطح افقی باشد و یک کیسه ی شنی را برای ساپورت زیر زانو تنظیم کنید . پاشنه نباید در تماس باIR باشد و سطح داخلی پا باید موازی با صفحه IR باشد .
- کف پا را طوری تنظیم کنید تا سطح پلنتار جلوی پا عمود بر IR باشد . (تصویر 6-50)
- IR را روی وسط کف پا سانتر کنید و طوری تنظیم کنید تا محور طولی کف پا با محور طولی IR موازی باشد .
- با یک درسی فلکشن کف پا زاویه ی 90 درجه با ساق ایجاد کنید .
- گناد ها را با شیلد محافظت کنید .
اشعه مرکزی
- عمود بر قاعده ی سومین متاتارس
محدود سازی
- یک اینچ (2.5cm ) از هر طرف از سایه ی کف پا شامل یک اینچ (2.5cm )بالای قوزک داخلی
- گرافی حاصل کل کف پا را در نمای نیم رخ نشان می دهد ، مفصل مچ پا و انتهای دیستال تیبیا و فیبولا. (تصاویر 6-51 ,6-52)
معیار ارزیابی
- موارد زیر باید به وضوح مشاهده شود :
- اطمینان از کولیماسیون مناسب
- کل کف پا و دیستال ساق پا
- روی هم افتادگی سطح پلنتار سر متاتارس ها
- روی هم افتادگی فیبولا با قسمت خلفی تیبیا
- مفصل تیبیوتالار
- جزئیات بافت نرم و ترابکول های استخوان
تصویر 6-51 نمای لترال (مدیو لترال ) کف پا با جزئیات آناتومیکی
تصویر 6-51 نمای لترال (مدیو لترال ) کف پا بدون دورسی فلکشن کامل
قوس طولی کف پا
نمای لترال
لترو مدیال
با تحمل وزن
ایستاده
گیرنده تصویر
- 10*12 اینچ ( 24*30cm) به صورت طولی
وضعیت بیمار
- بیمار در حالت ایستاده و ترجیحا روی پله ای که شیار نگه دارنده ی IR دارد ، قرار بگیرد . اگر چنین پله ای در دسترس نبود از بلوک برای بالا آوردن پا ها در حد تیوب اشعه ایکس استفاده کنید .( تصاویر 6-53و6-54)
- در صورت نیاز از دستگاه پرتابل برای رساندن تیوب به کف زمین استفاده کنید .
- IR را در شیار تخته نگه دارنده یا بین بلوک ها قرار دهید .
- بیمار در پوزیشن عادی بایستد و هر پا در یک سمت IR قرار گرفته ، وزن بدن به طور مساوی بین دو پا توزیع شود .
- IR را طوری تنظیم کنید تا قاعده ی سومین متاتارس در مرکز آن قرار بگیرد و سطح داخلی کف پا در مقابل IR باشد .
- بعد از اکسپوز IR را برای تصویر برداری از پای سمت مقابل تعویض کنید .
- گناد ها را با شیلد محافظت کنید .
اشعه مرکزی
- عمود بر نقطه ای کمی بالاتر از قاعده ی سومین متاتارس
ساختمان های نشان داده شده
- تصویر حاصل نشان دهنده ی نمای لترو مدیال از استخوان های کف پا با تحمل وزن می باشد .این نما برای نشان دادن قوس طولی کف پا استفاده می شود . سمت راست و چپ با یکدیگر مقایسه می شوند . ( تصاویر 6-55,6-56)
معیار ارزیابی
- موارد زیر به وضوح باید مشاهده شود :
- اطمینان از کولیماسیون مناسب
- کل کف پا و دیستال ساق پا
- سوپرایمپوز سطح پلنتار سر متاتارس ها
- سوپرایمپوز فیبولا با قسمت خلفی تیبیا
- مفصل تیبیوتالار
- جزئیات بافت نرم و ترابکول های استخوانی
Fig .6-56 نیمرخ پا با تحمل وزن
Fig .6-55 نیمرخ پا با تحمل وزن که نشان دهنده ی واحد اندازه گیری سانتی متری در حالت ایستاده بر سکو می باشد
نمای AP AXAL
متد WEIGHT-BEARING
ایستاده
گیرنده تصویر
- 12*10 اینچ (30*24 سانتی متر ) عرضی برای اینکه هر دوپا روی یک تصویر باشد .
- SID : 48 اینچ ( 122 سانتی متر ) . این SID برای کاهش بزرگنمایی و بهبود رزولوشن فضایی استفاده می شود .
- بیمار در حالت ایستاده قرار گیرد .
- IR را روی سطح قرار دهید و از بیمار بخواهید روی آن بایستد و هر پا را در مرکز هر طرف قرار دهد .
- اگر لازم بود شلوار بیمار را تا زانو بالا بزنید .
- اطمینان حاصل کنید که مارکر راست و چپ و ایستاده حتما روی IR باشد .
- اطمینان حاصل کنید که وزن بیمار به طور مساوی روی هر دوپا تقسیم شده است ( Fig.5-67 )
- بیمار ممکن است بازوی تیوب اشعه ایکس را برای تعادل خود نگه دارد .
- حفاظ گنادها استفاده شود.
اشعه ی مرکزی
- زاویه ی 10 درجه به طرف پاشنه بهینه است . برای داشتن فضای کافی برای قرارگیری تیوب و ایستادن بیمار حداقل 15 درجه لازم است . مرکز اشعه بین دوپا و در سطح قاعده ی سومین متاتارس می باشد .
ساختمان های نشان داده شده
- این تصویر نشان دهنده ی نمای AP محوری با تحمل وزن از هر دوپا می باشد که اجازه ی بررسی دقیق هر دو مچ و کف پا را به ما می دهد .
معیار ارزیابی
- موارد زیر باید به وضوح مشاهده شوند :
- شواهدی مبنی بر کولیماسیون مناسب
- هر دوپا روی یک تصویر
- آناتومی انگشت شست تا مچ ، ممکن است تالوس و کالکانئوس را نیز شامل شود
- مارکرهای راست و چپ و تحمل وزن
- بافت نرم و جزئیات ترابکولار استخوانی
Fig .6-58 AP ایستاده هر دوپا با تحمل وزن
Fig .6-57 AP ایستاده هردوپا با تحمل وزن A . پوزیشن صحیح هردوپا روی IR . B . همان نما از نیمرخ که نشان دهنده ی پوزیشن پا روی IR و اشعه ی مرکزی می باشد
نمای AP AXIAL
متد تحمل وزن ترکیبی
ایستاده
گیرنده تصویر
- 12*10 اینچ ( 30*24 سانتی متر ) طولی
وضعیت بیمار
- بیمار در پوزیشن ایستاده باشد ، باید در حالت راحت بر روی ارتفاع کم یا بر روی کف بایستد .
وضعیت ناحیه مورد بررسی
- در حالتی که بیمار ایستاده IR را در زیر پا تنظیم کرده و خط مرکزی آن را هم مرکز با محور طولی پا قرار دهید .
- برای جلوگیری از سوپرایمپوز شدن سایه ی پا روی مفصل مچ از بیمار بخواهید که پای مخالف را برای اکسپوز قدام پا یک قدم عقب و برای اکسپوز خلف پا یا پاشنه یک قدم جلو بگذارد .
- حفاظ گنادها استفاده شود.
اشعه ی مرکزی
- برای استفاده از اثر پوشاننده پا در هر دو اکسپوز اشعه ی مرکزی را در طول محور پا تنظیم کنید.
- در اکسپوز اول تیوب در مقابل بیمار قرار گرفته و زاویه 15 درجه به سمت عقب بر روی قاعده ی سومین متاتارس می باشد .( Figs . 6-59 and 6-60 )
- کاملا احتیاط کنید که پوزیشن پای آسیب دیده حفظ شود پای مخالف برای اکسپوز دوم در جلوی بیمار قرار گیرد .
- تیوب در پشت بیمار قرار گرفته و و اشعه ی مرکزی 25 درجه به جلو در سطح پشت پا زاویه می گیرد . اشعه ی مرکزی به سمت کف پا در سطح مالئولوس خارجی وارد می شود. ( Figs.6-61 and 6-62 ) . افزایش فاکتورهای تکنیکی در این اکسپوز پیشنهاد می شود .
Fig .6-62 AP محوری ترکیبی پا با زاویه 25 درجه به جلو
Fig .6-61 AP محوری ترکیبی پا با زاویه 25 درجه به جلو
Fig .6-60 AP محوری ترکیبی پا با زاویه 15 درجه به عقب
Fig .6-59 AP محوری ترکیبی پا با زاویه 15 درجه به عقب
ساختمان های نشان داده شده
- در نتیجه ی این تصویر یک نمای AP محوری با تحمل وزن از همه ی استخوانهای کف پا حاصل می شود . طرح کلی پا بدون تصویر شدن ساق بدست می آید ( Fig . 6-63 )
معیار ارزیابی
- موارد زیر باید به وضوح مشاهده شوند
- شواهدی مبنی بر کولیماسیون مناسب
- کل پا ، از انگشت شست تا پاشنه
- سایه ی ساق پا روی استخوانهای مچ نمی افتد
- پا بدون چرخش
- بافت نرم و جزئیات ترابکولار استخوانی
Fig .6-63 AP محوری ترکیبی پا
کج پایی مادرزادی
نمای محوری
پشت پا-کف پا (دورسوپلانتار)
متد کندل (KANDEL)
کندل برای بیماران مبتلا به کج پایی نمای محوری دورسوپلانتار را پیشنهاد میکند (تصویر 71-6).
در این متد نوزاد باید بصورت عمودی یا خم شده به سمت جلو نگهداشته شود. کف پا باید روی سطح گیرنده ی تصویر قرار گیرد. همچنین در صورت وجود بدشکلی اکوئینوس (انحراف مچ و کف پا به سمت پایین)، بالا آمدگی پاشنه پا به مقدار کم قابل قبول است. همانند نمای معمولی دورسوپلانتار کالکانئوس، اشعه مرکزی با زاویه 40 درجه از پشت پا به سمت جلو به قسمت پایینی ساق پا میتابد (تصویر 72-6). فریبرگر (Frieberger) اظهار داشت که به علت موازی نبودن اشعه با سطح مفصلی، جوش خوردگی مفصل ساستنتاکولوم- تالار در یک نما مشخص نمیشود. بنابراین پیشنهاد کرد که سه گرافی با تغییر زاویه تابش گرفته شود (35، 45 و 55 درجه).
تصویر 71-6 نمای محوری پا (دورسوپلانتار) : متد کندل
تصویر 72-6 نمای محوری پا (دورسوپلانتار) : متد کندل
این نوشته از روی اطلس مریل ویرایش ۱۳ توسط جمعی از دانشجویان علوم پزشکی به زبان فارسی بطور اختصاصی برای وبسایت گالنی ترجمه شده است. دسترسی برای عموم رایگان است. استفاده از مطالب با ذکر منبع و آدرس اینترنتی Galleny.com بلامانع است. هرگونه استفاده تجاری از این ترجمه ها منع می شود.
مترجمین: خانمها مریم لطف اللهی و مریم تویسرکانی
